August 29, 2021

Ból zęba – rodzaje i przyczyny

Ból zęba ogólnie kojarzony jest z czymś negatywnym. Tymczasem stanowi on cenną informację o tym, że z naszym uzębieniem dzieje się coś złego. Często to właśnie dzięki niej mamy możliwość zareagować na zachodzące w zębie zmiany i uchronić go przed ekstrakcją, a nasz organizm przed poważnymi schorzeniami, do których mogłoby dojść w wyniku przedostania się bakterii do krwioobiegu. Dowiedzmy się zatem jakie są przyczyny oraz rodzaje bólu zęba.

Rodzaje i przyczyny bólu zęba

Ból zęba to jedno proste określenie, pod którym kryje się jednak cały szereg rodzajów bólu. Ból pulsujący, nagły, ostry, ćmiący, pojawiający się przy gryzieniu, w kontakcie z zimnym napojem, a może połączony z gorączką lub obrzękiem twarzy – rodzajów bólu zęba, podobnie jak przyczyn tego zjawiska, jest wiele. Specjaliści wskazują, że zęby mogą boleć na kilka, a nawet kilkanaście sposobów. Zdecydowana większość osób kojarzy ból zęba z rozwojem próchnicy. Istotnie, próchnica jest najczęstszym powodem dolegliwości bólowych ze strony uzębienia, ale warto wiedzieć co jeszcze może je wywoływać.

Nagły i ostry ból zęba

Nagły, ostry, przeszywający, krótkotrwały ból to częsty przejaw nadwrażliwości zębów. Ból ten może pojawiać się podczas:

• spożywania zimnych lub gorących napojów i posiłków,
• spożywania słodyczy,
• spożywania produktów o mocno kwaśnym odczynie, np. kwaśnych owoców czy napojów gazowanych,
• oddychania zimnym powietrzem przez usta.

Nadwrażliwość zębów może być powodowana przez tzw. recesję dziąseł, czyli stopniowe obniżanie brzegu dziąseł. Jego skutkiem jest odsłonięcie szyjek zębowych i korzeni zęba. Innym powodem nadwrażliwości są uszkodzenia szkliwa, do których może dojść nawet na skutek zbyt mocnego dociskania szczoteczki podczas mycia zębów. Winowajcą uszkodzenia szkliwa mogą być także kwasy. Ich działanie prowadzi bowiem do tzw. kwasowej erozji szkliwa, czyli powierzchownej utraty twardej tkanki zębowej.

Jeśli obserwujemy, że ból zęba pojawia się jako reakcja na wcześniej wymienione bodźce, nie ma większych powodów do zmartwień. Nadwrażliwość zębów możemy niwelować poprzez stosowanie past do zębów, które reklamowane są jako odbudowujące szkliwo zębów. Możemy także poprosić stomatologa o polecenie specjalnych preparatów na nadwrażliwość zębów. Ich rola sprowadza się do zamykania kanalików zębinowych, które przewodzą impulsy do unerwionej tkanki zęba, zwanej miazgą.

Powtarzający się, ćmiący ból zęba

Dopadający od czasu do czasu, pulsujący lub ćmiący ból zęba może być oznaką zapalenia miazgi. Przyczyną zapalenia jest próchnica, która początkowo atakuje szkliwo i koronę zębową, stopniowo docierając do głębszych warstw zęba. Zapalenie miazgi możemy zdiagnozować u siebie jeśli ból dokucza nam zwłaszcza podczas przyjmowania pozycji leżącej, a więc najczęściej w porze wieczorowej i nocnej. Dolegliwości bólowe, wynikające z zakażenia miazgi, mogą pojawiać się również podczas spożywania gorących posiłków.

Zapalenie miazgi nie zawsze jednak musi być wynikiem rozwoju próchnicy. Często dochodzi do niego na skutek mechanicznego urazu zęba lub niewłaściwie przeprowadzonego leczenia endodontycznego.

Ból po usunięciu zęba

Jeśli odczuwamy silny ból w miejscu po wyrwaniu zęba, prawdopodobnie doświadczamy schorzenia, które fachowo określane jest jako suchy zębodół. Ból tego typu pojawia się zazwyczaj w ciągu 2-3 dni od ekstrakcji zęba, a największe narażenie na tę dolegliwość mają osoby, którym usunięto ząb trzonowy dolny.

Na czym polega suchy zębodół? Otóż rana po wyrwaniu zęba naturalnie wypełnia się skrzepem, który stanowi dla niej pewnego rodzaju opatrunek. Suchy zębodół to rana pozbawiona takiego opatrunku, przez co jej proces gojenia jest zaburzony. Przyczyn występowania suchego zębodołu jest wiele, a wśród nich wymienia się stan zapalny zakończeń nerwowych zlokalizowanych w miejscu po wyrwaniu zęba, choroby przyzębia czy też nieprawidłowości w krzepliwości krwi.

Silny ból zęba i obrzęk twarzy

Jeśli ból sprawia wrażenie, że ząb jest „wysadzany” z zębodołu, może to wskazywać na zapalenie tkanek okołowierzchołkowych. Zazwyczaj towarzyszy temu również ból w okolicy wierzchołkowej zęba. Zapalenie może wyniknąć m.in. z urazu zęba, złamania korzenia lub zwichnięcia korzenia zębowego.

Silny ból zęba połączony z obrzękiem twarzy może także być oznaką torbieli korzeniowej lub ropnia zębowego. Ropień to stan groźny dla organizmu, gdyż znajdujące się w nim bakterie łatwo mogą przedostać się do krwioobiegu, a wraz z nim powędrować do różnych organów, powodując ich zaburzone funkcjonowanie. Ropień zębowy często objawia się także gorączką, powiększonymi węzłami chłonnymi oraz charakterystycznym ropnym guzkiem, umiejscowionym na dziąśle.

Opisany rodzaj bólu trudno ustępuje nawet po podaniu leków przeciwbólowych i bezwzględnie wymaga pilnego kontaktu ze stomatologiem.

Ból zęba podczas gryzienia

Pacjenci często doświadczają bólu podczas spożywania posiłków, niezależnie od ich temperatury. Taka dolegliwość świadczy najczęściej o próchnicy zębów. Gdy ból pojawia się ewidentnie w momencie nagryzania, może wskazywać też na przeciążenie zębów lub zapalenie tkanek okołowierzchołkowych. Z kolei pacjenci, którzy posiadają koronę zębową lub wypełnienie, mogą podejrzewać, iż elementy te są niewłaściwie dopasowane, powodując uraz zęba i dyskomfort przy gryzieniu. Wielokrotnie przyczyną bólu podczas spożywania posiłków jest także to, że plomba wypełniająca ubytek zębowy niepostrzeżenie wypadła lub jest nieszczelna.

Promieniujący ból zęba

Zdarza się, że konkretne źródło bólu bywa trudne do zidentyfikowania. Odczuwamy jedynie ból z tyłu szczęki, który promieniuje na resztę twarzy. Może być on związany z wyrzynaniem się zębów mądrości. Wielokrotnie okazuje się również, że ósemki są nieprawidłowo ułożone lub ulokowane pod dziąsłem w kości, przez co uciskają nerw, powodując ból, a z racji ich niewidoczności pacjent nie jest nawet świadomy, że je posiada.

Nie zawsze winowajcą promieniującego bólu zęba jest trzeci ząb trzonowy. Równie dobrze przyczyna może tkwić w zaburzeniu pracy układu żucia, w skład którego wchodzą zęby, mięśnie żucia oraz staw skroniowo-żuchwowy. Fachowo schorzenie takie określane jest jako choroba okluzyjna. Niewłaściwie pracujący układ żucia może powodować zaciskanie zębów czy też przeciążenia w stawach, a to z kolei skutkuje startym szkliwem albo odsłoniętą zębiną, od której już tylko krok do dolegliwości bólowych. Chorobę okluzyjną można leczyć poprzez korektę wad zgryzu, uzupełnienie utraconych zębów lub – w skrajnych przypadkach – poprzez operację chirurgiczną.

Od bólu zęba do bólu całej twarzy

Neuralgia nerwu trójdzielnego, potocznie zwana rwą twarzową, to kolejne bolesne schorzenie, które może mieć związek z zębem. Nerw trójdzielny jest najgrubszym, mocno rozgałęzionym nerwem czaszkowym. Jego podrażnienie wiąże się silnym, przeszywającym bólem, który trwa od kilku do kilkudziesięciu sekund i obejmuje okolice żuchwy, nosa, policzków oraz czoła. Neuralgia nerwu trójdzielnego jest rodzajem nerwobólu, który pacjenci często określają jako zębopochodny, udając się po pomoc do stomatologa. Wielokrotnie okazuje się, że jego powodem jest niewłaściwie przeprowadzony zabieg ekstrakcji zęba, podczas której doszło do uszkodzenia gałązki nerwowej.

Pamiętajmy, że ból zęba nigdy nie jest stanem normalnym, który możemy zbagatelizować. Nie jest też stanem, który powinniśmy chwilowo uciszać zażywając leki przeciwbólowe lub stosując domowe sposoby uśmierzające dolegliwości bólowe ze strony zębów. Ból zęba za każdym razem powinien skłaniać nas do poszukiwania przyczyny i do poczynienia kroków w celu jej usunięcia. Szybkie skonsultowanie dolegliwości bólowych ze stomatologiem może przynieść nie tylko ulgę w bólu, ale także uchronić nas przed poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.