August 26, 2025

Jakie są wskazania do chirurgicznego usunięcia zębów?

Chirurgiczne usunięcie zębów to zabieg wykonywany w sytuacjach, w których tradycyjna ekstrakcja nie jest możliwa – zwykle z uwagi na uwarunkowania anatomiczne lub patologiczne. Tego rodzaju procedura polega na operacyjnym usunięciu zęba, najczęściej z koniecznością nacięcia dziąsła, usunięcia fragmentu kości lub rozdzielenia korzenia na części. W dzisiejszym artykule omówimy wskazania do tego typu zabiegu.

Czym różni się chirurgiczne usunięcie zęba od zwykłej ekstrakcji?

Zwykła ekstrakcja polega na uchwyceniu zęba kleszczami i jego usunięciu, bez konieczności nacinania tkanek. Zabieg ten przeprowadza się zazwyczaj w przypadku zębów w pełni wyrżniętych, dostępnych w polu zabiegowym i niewykazujących anomalii w budowie korzeni. Cała procedura jest stosunkowo szybka i mało inwazyjna, a ryzyko powikłań minimalne.

W przypadku chirurgicznego usunięcia zęba sytuacja jest bardziej złożona. Konieczne może być nacięcie dziąsła, usunięcie fragmentu kości otaczającej ząb lub podzielenie korzenia na części (w celu łatwiejszego i bezpieczniejszego wydobycia). Czasem wymagane jest także użycie specjalistycznych narzędzi rotacyjnych, takich jak mikrosilniki chirurgiczne, które umożliwiają precyzyjne opracowanie tkanek twardych.

Zabieg chirurgiczny trwa zwykle dłużej niż klasyczna ekstrakcja, może także wymagać farmakologicznego przygotowania pacjenta. Ze względu na ingerencję w głębsze struktury anatomiczne, rekonwalescencja po chirurgicznym usunięciu zęba może być nieco dłuższa, a dolegliwości bólowe bardziej odczuwalne.

Główne wskazania do chirurgicznego usunięcia zębów

Zatrzymane zęby (zęby zatrzymane całkowicie lub częściowo)

Jednym z najczęstszych wskazań są zęby zatrzymane, czyli takie, które nie wyrżnęły się w pełni i pozostały w kości. Dotyczy to głównie trzecich zębów trzonowych (ósemek). Zęby zatrzymane często wywołują takie dolegliwości, jak: ból, stany zapalne, torbiele, zwykle też uciskają sąsiednie zęby.

Zęby z niedostępnym lub zakrzywionym systemem korzeniowym

Jeśli korzenie zęba są zakrzywione, rozdwojone lub zakotwiczone głęboko w kości, standardowa ekstrakcja może być niemożliwa. W takich przypadkach chirurgiczne usunięcie zęba jest jedynym bezpiecznym rozwiązaniem.

Zęby zniszczone przez próchnicę lub uraz poniżej poziomu dziąsła

W sytuacji, w której korona zęba ulega całkowitemu zniszczeniu — najczęściej na skutek zaawansowanej próchnicy, urazu mechanicznego lub nieprawidłowego leczenia kanałowego — pozostałości zęba mogą znajdować się głęboko pod powierzchnią dziąsła. W takich przypadkach zastosowanie standardowych technik ekstrakcyjnych, przy użyciu kleszczy i dźwigni, okazuje się niemożliwe lub obarczone ryzykiem uszkodzenia okolicznych tkanek.

Konieczne staje się wówczas chirurgiczne usunięcie zęba, które polega na nacięciu dziąsła, a w razie potrzeby na usunięciu fragmentu otaczającej kości w celu uzyskania dostępu do korzenia. Taka procedura pozwala na precyzyjne i kontrolowane usunięcie pozostałości zęba, minimalizuje ryzyko powikłań i ułatwia późniejsze gojenie tkanek.

Chirurgiczne postępowanie w tego typu przypadkach nie tylko zwiększa bezpieczeństwo zabiegu, ale umożliwia też dokładną ocenę stanu tkanek otaczających ząb, co bywa istotne w kontekście dalszego leczenia protetycznego lub implantologicznego.

Zęby objęte zmianami zapalnymi lub torbielowatymi

Przewlekłe stany zapalne tkanek okołowierzchołkowych, ropnie, ziarniniaki, zmiany martwicze czy torbiele także stanowią wskazanie do chirurgicznego usunięcia zęba. Zmiany te mogą być następstwem nieleczonej lub nieskutecznie leczonej próchnicy, powikłań po leczeniu endodontycznym, a także urazów mechanicznych.

Co ważne, w takich przypadkach samo usunięcie zęba nie zawsze jest wystarczające — często konieczne jest także chirurgiczne oczyszczenie zębodołu z patologicznych tkanek, a niekiedy usunięcie fragmentu otaczającej kości. Tego typu działania mają na celu eliminację ogniska zapalnego, ograniczenie ryzyka nawrotów oraz przygotowanie tkanek do ewentualnego dalszego leczenia (np. implantologicznego).

Warto podkreślić, że pozostawienie nieusuniętej zmiany zapalnej może prowadzić do powikłań ogólnoustrojowych, a także rozprzestrzenienia się infekcji na sąsiednie struktury anatomiczne, w tym zatoki szczękowe lub kość żuchwy. Dlatego decyzja o chirurgicznym usunięciu zęba w takim przypadku ma charakter zarówno leczniczy, jak i profilaktyczny.

Powikłania po wcześniejszych ekstrakcjach

Zdarza się, że w trakcie standardowej ekstrakcji ząb ulega złamaniu, a jego część pozostaje w zębodole. W takich przypadkach konieczne jest chirurgiczne usunięcie resztek korzeniowych.

Zęby w obrębie zmian nowotworowych

W przebiegu leczenia nowotworów jamy ustnej lub szczęki może zaistnieć konieczność usunięcia zębów znajdujących się w obrębie guza, zarówno w celach terapeutycznych, jak i profilaktycznych.

Podsumowanie

Chirurgiczne usunięcie zęba to procedura, która znajduje zastosowanie w wielu klinicznych sytuacjach, zwłaszcza gdy niemożliwe jest wykonanie prostej ekstrakcji. Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny i przeprowadzenia diagnostyki obrazowej (najczęściej zdjęcia pantomograficznego lub tomografii CBCT). Choć zabieg może wydawać się inwazyjny, odpowiednio przeprowadzony, przez doświadczonego specjalistę, jest bezpieczny i skuteczny, a jego celem jest nie tylko usunięcie zęba, ale również ochrona zdrowia pacjenta i zapobieganie powikłaniom w przyszłości.