January 29, 2023

Przyczyny próchnicy

Próchnica zębów – choć wydaje się niegroźną chorobą, potrafi doprowadzić do niemałego spustoszenia w naszym uzębieniu. Według statystyk, problem próchnicy dotyczy aż 95% dorosłych, a przeciętny Polak ma aż 13 zębów, które kwalifikują się do leczenia z powodu próchnicy. Nieleczona próchnica prowadzi do utraty zębów, dlatego aż 57% osób w wieku 40+ zmuszonych jest do noszenia protezy. A skąd bierze się próchnica?

Próchnica zębów – jak powstaje?

Próchnica zębów jest bakteryjną chorobą zakaźną, która atakuje twarde tkanki zębów. W naszej jamie ustnej bytuje około 300 gatunków bakterii, których ilość może sięgać łącznie nawet 50 miliardów. Część z nich jest zupełnie nieszkodliwa, ale część bakterii odpowiedzialnych jest za rozkład cukrów, które pochodzą z dostarczanego organizmowi pożywienia. Podczas procesu rozkładu dochodzi jednak także do produkcji kwasów organicznych, które obniżają poziom naturalnego pH jamy ustnej i prowadzą do demineralizacji szkliwa – czyli stopniowego rozpuszczenia i wypłukiwania jonów wapnia ze szkliwa. Bakterie przylegają do powierzchni zębów, tworząc charakterystyczny miękki, żółty nalot, fachowo nazywany płytką nazębną. Gdy bakterie przedostaną się przez zniszczone szkliwo do zębiny, powodują powstanie ubytku próchnicowego, czyli potocznie zwanej „dziury”.

Próchnica zębów – przyczyny

Przyczyny powstawania próchnicy zębów są złożone. Można wśród nich wymienić:

Nieodpowiednia dieta – należy pod tym rozumieć zarówno dietę bogatą w duże ilości słodyczy i słodkie, kolorowe napoje, jak i dietę dostarczającą organizmowi niewystarczających ilości wapnia, którego brak wpływa na osłabienie szkliwa i rozwój próchnicy. Każda słodka przekąska powinna zostać zakończona starannym umyciem zębów, a w przypadku braku takiej możliwości warto mieć pod ręką bezcukrowe gumy do żucia lub chociażby przepłukać jamę ustną wodą.

Naturalna podatność na próchnicę – wrażliwość szkliwa na odwapnienie może być w dużej mierze uwarunkowana genetycznie. Często bywa tak, że osoby słabo dbające o zęby mają dużo lepszy stan uzębienia w porównaniu do osób, które przykładają dużą uwagę do podejmowania działań zapobiegawczych próchnicy.

Niedokładne szczotkowanie zębów – krótkie i niedokładne szczotkowanie zębów powoduje, że nie w pełni usuwamy z nich płytkę nazębną. Najczęściej gromadzi się ona w miejscach trudno dostępnych do wyczyszczenia, np. w przestrzeniach międzyzębowych. Prawidłowe szczotkowanie zębów powinno trwać około 2 minut i opierać się na ruchach obrotowo-wymiatających. Dla zwiększenia dokładności czyszczenia warto używać nici dentystycznych oraz płynów do płukania jamy ustnej, które oprócz tego, że pomagają w usuwaniu bakterii, wpływają także na utrzymanie odpowiedniego poziomu pH. Nie bez znaczenia jest również pasta do zębów, którą wybieramy do czyszczenia – warto zwrócić uwagę, aby w jej składzie znalazł się fluor.

Zaniedbania żywieniowe w czasie ciąży – stan uzębienia człowieka zależy także od diety praktykowanej przez jego matkę w czasie ciąży. Zęby zaczynają powstawać od około 4 tygodnia ciąży. To wówczas kształtują się zawiązki zębów mlecznych. Ważne jest ograniczenie podczas ciąży ilości spożywanych cukrów. Zaleca się natomiast jedzenie jak największej ilości produktów bogatych w wapń, witaminę D oraz produktów białkowych, gdyż kolagen oraz białko składają się na organiczny zrąb tkanek twardych zębów. Niedostateczna ilość witamin A oraz C prowadzi z kolei do niedorozwoju szkliwa. W miarę dojrzewania zębów, w ich szkliwie odkłada się fosforan wapnia – jeśli dieta w ciąży będzie uboga w ten związek, dziecko będzie miało znacznie osłabione szkliwo oraz zębinę.

Zarażenie – choć nie wszyscy mają tego świadomość, próchnica zębów jest chorobą zakaźną. Najłatwiejsza droga zarażenia próchnicą to pocałunek. Fakt ten powinny mieć na względzie również matki wychowujące małe dzieci, które same borykają się z problemem próchnicy zębów – bakterie znajdujące się w ich ślinie mogą przedostać się do jamy ustnej dziecka choćby poprzez zwykłe oblizanie smoczka albo łyżeczki. Zęby mleczne, które były dotknięte próchnicą z łatwością zarażają później wyrzynające się zęby stałe.

Brak wizyt kontrolnych u stomatologa – w tworzeniu się próchnicy, istotne znaczenie ma czas. Czasem samodzielne, skuteczne usunięcie drobnoustrojów gromadzących się w płytce nazębnej bywa trudne, a ich obecność prowadzi do stopniowego niszczenia zęba. Regularne wizyty kontrolne u stomatologa pozwolą w porę zapobiec rozwojowi próchnicy i uratować zęba oraz zapewnić naszym zębom profesjonalną higienizację, która uchroni je przed próchnicą.

Próchnica zębów to choroba, której zdecydowanie nie należy bagatelizować. W tym temacie najlepiej sprawdza się powiedzenie „lepiej zapobiegać, niż leczyć”, gdyż wizyty u stomatologa celem leczenia próchnicy – jak wiadomo – nie należą do przyjemności.

Warto zatem mieć świadomość tego, jakie czynniki powodują, że nasze zęby narażone są na próchnicę, by móc ich unikać. A jeśli próchnica już się pojawi, warto działać jak najszybciej, aby nie dopuścić do sytuacji, w której na leczenie, nawet kanałowe, będzie już za późno.