October 15, 2022

Ropień zęba – przyczyny, objawy i leczenie

Ropień zęba to poważne schorzenie, które wymaga błyskawicznej reakcji. Liczne przypadki są bowiem dowodem na to, że ta z pozoru niegroźna infekcja tkanek okołozębowych w mniej niż 10 dni może przeobrazić się w rozległą infekcję organizmu i doprowadzić nawet do śmierci. Dowiedzmy się jak rozpoznać ropień zęba, a także jakie są jego przyczyny i sposoby leczenia.

Ropień zębowy – co to takiego?

Ropień to nic innego jak bolesny guzek, wypełniony gęstą wydzieliną koloru żółtozielonego. Znajdują się w niej bakterie, obumarłe białe krwinki oraz uszkodzone tkanki. Ropnie zębowe możemy podzielić na dwa rodzaje – ropnie okołozębowe, czyli dotyczące korzeni zębowych oraz ropnie przyzębia, czyli dotyczące dziąseł.

Ropień zęba może pojawić się w każdym wieku – również u dzieci, które mają jeszcze zęby mleczne. Jednak najbardziej narażone na to schorzenie są osoby, które zaniedbują higienę jamy ustnej. Duże znaczenie ma również kondycja naszego układu odpornościowego.

Przyczyny ropnia zębowego

Ropień zębowy najczęściej jest następstwem stanu zapalnego, który toczy się w zębie lub w tkankach okołozębowych. Wszystkiemu winne są bakterie. Pokonują one poszczególne warstwy zęba, przedostając się do kanału korzeniowego, a dalej – przez otwór wierzchołkowy – do głębiej położonych tkanek.

Zwykle ropień zębowy powstaje przez nieleczoną próchnicę. Jeżeli ząb jest już mocno popsuty i dojdzie do obumarcia miazgi, prawdopodobieństwo pojawienia się ropnia wzrasta. Właśnie dlatego tak ważne są regularne kontrole stomatologiczne i leczenie wszelkich ubytków na bieżąco. Duże znaczenie ma w tym również regularna i dokładna higiena zębów. Nie tylko zapobiega ona próchnicy, ale także powstawaniu kamienia nazębnego, który jest siedliskiem dla bakterii.

Ropnie przyzębia najczęściej są skutkiem zaawansowanych chorób przyzębia. Tworzą się wówczas tzw. kieszonki przydziąsłowe, czyli wolne przestrzenie pomiędzy dziąsłem, a zębem, które są idealnym miejscem do namnażania bakterii. Postępująca choroba przyzębia powoduje pogłębianie się kieszonek dziąsłowych, dlatego tak ważne jest podjęcie leczenia u periodontologa i regularne oczyszczanie kieszonek, czyli poddawanie się zabiegowi określanemu jako kiretaż.

Ropień zębowy może powstać także jako powikłanie po usunięciu zęba. Każdy zabieg, na skutek którego dochodzi do przerwania ciągłości tkanek, niesie za sobą ryzyko infekcji bakteryjnej. Ryzyko to wzrasta, jeśli podczas zabiegu nie zachowano odpowiedniej higieny albo jeśli po zabiegu nie zachował jej sam pacjent. Stosowanie się do zaleceń poekstrakcyjnych jest zatem bardzo ważne, aby zapobiec powstaniu ropnia zębowego i innym powikłaniom.

Oczywiście ropień zęba może być także skutkiem niewłaściwego przeprowadzenia zabiegu stomatologicznego, np. w ramach leczenia kanałowego. Wśród innych powodów wymienia się urazy mechaniczne zęba, a także urazy termiczne i chemiczne.

Ropień zębowy – objawy

Pierwsze objawy ropnia zęba są bardzo charakterystyczne. Należy do nich przede wszystkim ból – pulsujący lub promieniujący, który jest odczuwalny zwłaszcza podczas nagryzania albo uciskania policzka w okolicy ropnia. W okolicy tej może być widoczne również zaczerwienienie skóry i opuchlizna. Wszystkiemu może towarzyszyć problem ze swobodnym otwieraniem ust, osłabienie i podwyższona temperatura.

Ropień początkowo ma postać okołowierzchołkową, ale z czasem przekształca się w ropień podokostny, a następnie w podśluzówkowy. Na każdym z tych etapów objawy są nieco inne. Przy ropniu okołowierzchołkowym pacjenci często skarżą się na uczucie „wysadzania” zęba z zębodołu. Mają wrażenie, że nagle ząb stał się za wysoki i wystaje ponad linię pozostałych. Charakterystyczny jest także ból promieniujący do ucha i na część twarzy. Zwykle nasila się w reakcji na gorące pokarmy i napoje oraz na opukiwanie. Może być też bardziej odczuwalny wtedy, gdy przybieramy pozycję leżącą. Na tym etapie możemy zaobserwować również niewielkie rozchwianie zęba, przy którym rozwija się ropień oraz zmianę jego barwy na ciemniejszą.

W okolicy ropnia zwiększa się także przepływ krwi, co może powodować miejscowe uczucie gorąca. Oczywiście odczuwalne jest też osłabienie organizmu, a czasem występuje nawet gorączka i dreszcze.Przy ropniu podokostnowym wszystkie objawy ropnia okołowierzchołkowego zostają zachowane, ale nasilają się. Odczuwany ból jest większy, gdyż wysięk ropny przedostaje się do okostnej. Jest to zewnętrza warstwa kości, która charakteryzuje się silnym unerwieniem. Pod wpływem wysięku dochodzi do jej odwarstwienia. Na tym etapie błona śluzowa w okolicy tworzącego się ropnia przyjmuje intensywnie czerwony kolor, a w wielu przypadkach na dziąśle powstaje już twarde wygórowanie.

Przy ropniu podśluzówkowym wygórowanie dziąsła jest już wyraźnie widoczne. Charakterystyczny dla tego etapu choroby jest duży obrzęk okolicznych tkanek – jamy ustnej, policzków, warg, a nawet okolic pod okiem, przez co rysy twarzy są wyraźnie zdeformowane. Ropień, który przedostał się pod błonę śluzową, może przedostawać się dalej – pod skórę, tworząc ropień podskórny. Możemy odczuwać wówczas mniejszy ból, gdyż zmniejszy się ciśnienie w ropniu, ale absolutnie nie możemy z tego powodu bagatelizować sprawy. Objawy ropnia zębowego błyskawicznie przybierają na sile, dlatego już przy zauważeniu pierwszych jak najszybciej trzeba wybrać się do stomatologa.

Leczenia ropnia zęba

Pacjenci dotknięci opisywanym schorzeniem często poszukują informacji, czy może się zdarzyć, że ropień pęknie samoczynnie. Owszem, nieraz tak się dzieje, ale trzeba wiedzieć, że wcale nie stanowi to końca problemu. Infekcja spowodowana przez bakterie może bowiem dalej rozprzestrzeniać się po organizmie, tworząc poważne zagrożenie. Co więcej, konieczne jest znalezienie przyczyny powstania ropnia zębowego i wyeliminowanie jej. Jeśli spowodował ją chory ząb, trzeba go wyleczyć lub usunąć. Wizyta u stomatologa jest zatem koniecznością, bez względu na to, czy ropień zębowy sam pęknie.

Oczywiście jeżeli ropień zębowy nie pęknie, to zadaniem stomatologa będzie jego nacięcie w celu uwolnienia ropnego wysięku. To konieczne, gdyż w zgromadzonej w środku wydzielinie cały czas namnażają się bakterie. Nacięcie ropnia przynosi pacjentowi ulgę w bólu, gdyż zmniejsza się ciśnienie płynu, który uciska tkanki. Pod żadnym pozorem nie można jednak robić tego samodzielnie. Jeśli ropień zębowy przedostał się pod skórę, może być konieczne nacięcie skóry twarzy.

Leczenie ropnia zębowego zwykle nie obejdzie się bez antybiotyku. To lek stosowany w przypadku chorób bakteryjnych. Odpowiednio dobrany skutecznie i szybko zwalczy bakterie, zapobiegając ich rozprzestrzenianiu się po organizmie.

Leczeniem objęty musi zostać również sam ząb, przy którym rozwinął się ropień. Metoda leczenia dobierana jest tutaj w zależności od stopnia rozwinięcia infekcji i od stanu zęba. Jeżeli kanały zębowe nie zostały jeszcze zainfekowane, lekarz może podjąć decyzję o leczeniu kanałowym. W innym razie konieczne będzie usunięcie zęba.

Konsekwencje zbagatelizowanego ropnia zębowego

Bakterie namnażające się w zainfekowanym zębie lub tkankach okołozębowych, przedostają się do krwi. Krwioobiegiem mogą wędrować do różnych części naszego organizmu. Najczęściej atakują jednak narządy wewnętrzne, zaburzając ich pracę. Zapalenie mięśnia sercowego, nerek czy stawów to najczęstsze powikłania nieleczonego ropnia zębowego. Bakterie mogą powodować również zapalenie opon mózgowych.

Choć trudno uwierzyć, że dziura w zębie może wywołać stan zagrażający życiu, tak właśnie bywa. Szacuje się, że zakażenie rozwijające się w zębie jest powodem 50-80% przypadków martwiczego zapalenia śródpiersia, a śmiertelność w przypadku tego zapalenia wynosi od 25-40%. Ryzyko śmierci wzrasta u osób, które cierpią na choroby przewlekłe.

W Internecie możemy napotkać wiele porad na temat tego, jak poradzić sobie z ropniem domowymi sposobami. W żadnym wypadku nie powinny one zastąpić nam wizyty u stomatologa, choć z niektórych, np. tych dotyczących zimnych okładów czy płukanek ziołowych, można skorzystać, aby ulżyć sobie w czasie oczekiwania na wizytę.