December 12, 2022
Rana poekstrakcyjna – o czym pamiętać, by dobrze się goiła?
Wiele osób czuje ulgę wychodząc z gabinetu po zabiegu usunięcia zęba, wierząc, że wszystko, co złe, już za nimi. Tymczasem okres gojenia rany również może dostarczyć wiele nieprzyjemnych odczuć, zwłaszcza jeśli wystąpią powikłania poekstrakcyjne. Aby zminimalizować ich ryzyko, trzeba skrupulatnie przestrzegać zaleceń. O czym pamiętać?
Gojenie rany poekstrakcyjnej
Gojenie rany poekstrakcyjnej trwa od kilkunastu dni do kilku tygodni. Najdłużej goją się rany po zębach wielokorzeniowych, czyli szóstkach, siódemkach oraz ósemkach, zwłaszcza jeśli zabieg miał charakter chirurgiczny i zakończył się założeniem szwów. Jednak zawsze to pierwsze kilka – kilkanaście godzin po ekstrakcji ma największe znaczenie dla prawidłowości całego procesu gojenia, dlatego właśnie w tym czasie powinniśmy zachować szczególną ostrożność.
Nasz organizm już w naturalny sposób radzi sobie z raną poekstrakcyjną – otulając ją skrzepem krwi. To swoisty opatrunek dla kości, nerwów i tkanek, które zostały uszkodzone w czasie zabiegu, Jego głównym zadaniem jest ochrona przed podrażnianiem rany i krwawieniem, a także przed bakteriami. Tworzy on środowisko sprzyjające szybkiemu gojeniu rany, dlatego powinniśmy unikać wszelkich działań, które mogą spowodować zniszczenie skrzepu. O czym mowa?
Jedzenie i picie, a wpływ na gojenie się rany poekstracyjnej
Minimum dwie godziny po zabiegu usunięcia zęba to czas, kiedy nie możemy spożywać posiłków ani napojów. Jeśli jednak po tym czasie nadal utrzymuje się znieczulenie, które otrzymaliśmy przed zabiegiem, musimy wstrzymać się z jedzeniem, aż całkowicie zejdzie. To ważne, gdyż brak czucia w tkankach może sprawić, że niechcący podrażnimy ranę.
Jeśli chodzi o jedzenie i picie po ekstrakcji, to obowiązują tutaj dwie zasady. Po pierwsze, ważna jest temperatura pokarmów i napojów. Nie może być ona wysoka, gdyż spowoduje rozpuszczenie skrzepu. Kawę czy herbatę możemy zatem wypić dopiero do przestudzeniu. Zaleca się nawet, aby w pierwszych godzinach po usunięciu zęba sięgać po zimne napoje i pokarmy, np. lody. Oprócz tego, że obkurczają one naczynia krwionośne, zapobiegając krwawieniu, to dodatkowo działają przeciwbólowo i zmniejszają obrzęk tkanek.
Po drugie – ważna jest struktura posiłków. Przede wszystkim unikamy pokarmów twardych, które podczas gryzienia mogłyby doprowadzić do ponownego otwarcia rany. Trzeba także odmówić sobie pokarmów takich jak lody z bakaliami, ciastka z sezamem czy makowiec, gdyż ich drobinki mogłyby przedostać się do rany. Zaleca się, aby przez pierwsze dni po ekstrakcji przyjmować posiłki w postaci płynnej lub kremowej, np. zupy, jogurty czy kiśle. Unikamy również ostrych przypraw, gazowanych napojów i kwaśnych soków, gdyż nie sprzyjają one procesom gojenia.
Nie bez znaczenia jest także sam sposób spożywania posiłków.
Dla bezpieczeństwa, warto przeżuwać pokarmy drugą stroną uzębienia, a nie tą, po której był usuwany ząb. Wykluczone jest także picie napojów przez słomkę, gdyż wówczas wytwarzamy ciśnienie, które może naruszyć skrzep.
Wpływ używek na gojenie rany
Po ekstrakcji konieczne jest także powstrzymanie się od używek. Według zaleceń – przez przynajmniej 24 godziny. Wielu specjalistów rekomenduje jednak, aby papierosy i alkohol odstawić na przynajmniej 3 dni. Dlaczego? Nikotyna zawarta w papierosach powoduje kurczenie naczyń krwionośnych, zmniejszając przepływ krwi. Z racji tego, że krew transportuje tlen, tkanki są wówczas niedotlenione, co negatywnie wpływa na procesy gojenia. Warto dodać, że dotyczy to również papierosów elektronicznych, ponieważ one także zawierają nikotynę.
Palenie po ekstrakcji jest niewskazane również tego względu, że zwiększa ryzyko zniszczenia skrzepu. Może dojść wówczas do tzw. suchego zębodołu, czyli poekstrakcyjnego zapalenia kości zębodołu. Powikłanie to dotyczy około 5% pacjentów po ekstrakcji zęba i powoduje szereg nieprzyjemnych objawów. Wśród nich jest silny ból okolicy pozabiegowej, obrzęk tkanek, szczękościsk, dziwny posmak i zapach w ustach, osłabienie, gorączka oraz powiększenie węzłów chłonnych.
Z kolei alkohol rozszerza naczynia krwionośne, co również może prowadzić do utraty skrzepu, a nawet do krwotoku. Procentowych napojów powinniśmy unikać tym bardziej, jeśli przyjmujemy antybiotyki lub środki przeciwbólowe. Połączenie ich z alkoholem może bowiem wywołać niebezpieczne reakcje w naszym organizmie.
Wysiłek fizyczny
Po ekstrakcji powinniśmy unikać wszystkich czynności, które prowadzą do zwiększenia ciśnienia krwi. Przede wszystkim mowa tu o wysiłku fizycznym. Siłownia, bieganie, basen czy inne aktywności musimy odłożyć przynajmniej na tydzień. W pierwszych dniach po zabiegu trzeba unikać nawet schylania, gdyż również wpływa ono na ciśnienie, natomiast podczas leżenia zaleca się, aby podłożyć pod głowę dodatkową poduszkę. Jeśli ekstrakcja dotyczyła górnych ósemek czy siódemek, przez kilka dni po zabiegu starajmy się nie wydmuchiwać nosa lub robić to bardzo delikatnie. To samo dotyczy kichania. Wszystko przez to, że wówczas rana zlokalizowana jest bardzo blisko zatok.
Nagrzewanie
Tak jak unikamy gorących posiłków i napojów, tak samo musimy unikać ogrzewania rany z zewnątrz. Odpada zatem przesiadywanie na słońcu, sauna czy solarium. Duże znaczenie ma nawet temperatura wody, jakiej używamy podczas kąpieli. W pierwszej dobie po usunięciu zęba powinniśmy raczej starać się schładzać tkanki w okolicy rany poekstrakcyjnej. W tym celu stomatolodzy zalecają okłady z lodem przykładane do zewnętrznej strony policzka. Pamiętajmy jednak, aby z tym nie przesadzić, gdyż możemy przeziębić tkanki. Zimno działa przeciwbólowo i powoduje kurczenie naczyń krwionośnych, a więc rana mniej krwawi.
Higiena jamy ustnej
Ostrożne obchodzenie się z raną poekstrakcyjną nie oznacza, że powinniśmy zrezygnować z codziennego szczotkowania zębów. Jedynie przez pierwsze 12 godzin po zabiegu możemy odpuścić sobie higienę. Później normalnie szczotkujemy zęby, ale z pominięciem okolicy pozabiegowej. Jednak aby nie dopuścić do gromadzenia się w niej bakterii, zaleca się stosowanie płynu do płukania ust, w składzie którego nie ma alkoholu. Pamiętajmy jednak o bardzo delikatnym przepłukiwaniu jamy ustnej, aby nie naruszyć skrzepu.
W międzyczasie warto zaopatrzyć się w specjalną szczoteczkę pooperacyjną. Możemy nabyć ją w aptece lub przez Internet. To szczoteczka złożona z wyjątkowo delikatnego i cienkiego włosia, która nadaje się do stosowania już od 7 dnia po zabiegu. Producenci często przygotowują całą serię szczoteczek pooperacyjnych, które przeznaczone są do stosowania na poszczególnych etapach gojenia rany. W ten sposób stopniowo przyzwyczajamy okolicę pozabiegową do normalnego trybu higieny, a także zwiększamy skuteczność czyszczenia.
Leki i zioła
Na gojenie się rany poekstrakcyjnej wpływ mają także leki, które przyjmujemy. Często są to preparaty bardzo niepozorne – np. aspiryna. Rozrzedza ona krew, przez co sprzyja przedłużonemu krwawieniu i utrudnia powstawanie skrzepu. Leków rozrzedzających krew nie powinniśmy przyjmować zarówno po, jak i kilka dni przed zabiegiem ekstrakcji.
Wielu pacjentów postanawia skorzystać z dobrodziejstw natury i zastosować płukanki z szałwii, rumianku czy kory dębu. To prawda, że tego typu zioła wspomagają procesy gojenia, ale pamiętajmy, żeby nie stosować ich przez pierwsze 24 godziny po zabiegu, a później robić to bardzo ostrożnie.
Rana poekstrakcyjna – kiedy powinna niepokoić?
Pamiętajmy, że dolegliwości bólowe przez pierwsze 2-5 dni po ekstrakcji są całkowicie normalne. U pacjentów cierpiących na takie choroby jaka cukrzyca, ból może utrzymywać się nawet dłużej, gdyż procesy gojenia są wówczas zaburzone. Zaniepokoić powinna nas sytuacja, gdy z czasem ból będzie narastał, zamiast ustępować albo gdy pojawi się nagle, jeśli we wcześniejszych dniach wszystko było dobrze. Pilna wizyta u stomatologa jest także koniecznością w sytuacji, gdy zauważymy ropny wysięk z rany.
Przestrzeganie zaleceń poekstrakcyjnych to sprawa, której nie można bagatelizować. Skrupulatność w tym względzie pomoże nam nie tylko uniknąć powikłań poekstrakcyjnych, ale i skróci czas oczekiwania na zagojenie rany.
